صادرات در لغت به معنای انتقال کالا یا خدمات از یک کشور به کشور دیگر است، به گونه‌ای که این انتقال از مسیر رسمی و گمرکی بین کشورها صورت گرفته باشد.
به عبارت کلی در تجارت بین‌المللی، صادرات کالا اشاره به فروش کالا و خدمات به بازارهای خارج از قلمرو گمرکی کشور تولیدکننده، اطلاق می‌گردد.
صادرات کالا و تجارت آزاد
امروزه در دنیای اقتصادی، تغییرات و تحولات فنّاوری به اندازه‌ای سریع و چشمگیر است که هیچ کشوری به تنهائی قادر به تولید همه‌چیز برای خود نیست و توسعه و همچنین رفاه بدون همیاری و بهره‌گیری و دادوستد با دیگران اتفاق نخواهد افتاد.
مزیت‌های صادرات کالا کدام است؟
صادرات کالا باعث می‌گردد که شرکت‌ها به‌منظور حفظ موقعیت رقابتی خود در بازارهای جهانی کیفیت محصولات خود را افزایش داده و هزینه‌های مربوط به تولید را کاهش دهند. افزایش مهارت کارکنان نیز از دیگر مزایای صادرات کالا شرکت‌ها است، چراکه شرکت‌ها برای تولید کالای استاندارد ناچارند دانش کارکنان خود را افزایش دهند.
افزایش سهم بازار و جلوگیری از کاهش تولید و فروش محصول در صورت فعالیت رقبا در بازار داخل نیز از دیگر مزایای صادرات است.
صادرات براي رشد و توسعه اقتصادي کشورها و برقراري موازنه تجاري و ايجاد تعادل اقتصادي کمک شاياني می‌کند.
صادرات چه زیان‌هایی برای شرکت‌ها دارد؟
برای شرکت‌های متوسط و کوچک، تولید کالا و خدمات قابل‌فروش در بازارهای خارجی مشکل‌تر از بازار داخلی به نظر می‌رسند. دلیل این موضوع، فقدان شناخت از قواعد بازرگانی، تفاوت‌های فرهنگی، زبان‌های متفاوت و اوضاع خارجی معاوضه است که باعلاقه برای صادرات کالا در تقابل هستند.
زیان دیگر صادرات، خطر نوسانات نرخ معاوضه در جریان فعالیت صادراتی است که مدیریت مالی شرکت را به چالش می‌کشد. همواره باید در نظر داشت که مشتریان بین‌المللی خدمات بیشتری را نسبت به خریداران داخلی از فروشنده‌شان درخواست می‌کنند، مانند نصب و راه‌اندازی تجهیزات، نگهداری یا گارانتی و خدمات پس از فروش بیشتر.
صادرات کالا و مناطق آزاد
به نظر برخی از اقتصاددانان، ایجاد مناطق آزاد ابزاری است که کشورهای درحالی‌که توسعه می‌توانند با به‌کارگیری نیروی انسانی ارزان و نیز مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای و ترویج تجارت آزاد در آن مناطق، از اصل برتری نسبی بهره‌مند شده و روند توسعه اقتصادی خویش را سرعت بخشند.
یکی از راه‌های توسعه تجارت خارجی، به‌کارگیری ابزار منطقه آزاد است، لذا بسیاری از اقتصاددانان، استفاده از این ابزار را مفید تلقی می‌کنند. به‌ویژه آنکه به‌کارگیری این ابزار می‌تواند عاملی جهت جلوگیری از شوک‌های ناشی از مراحل انتقالی اقتصاد باشد و سیاست‌های داخلی را تا حد زیادی با تحولات اقتصاد جهانی هماهنگ نموده و کارایی اقتصادی را افزایش دهد.
بازاريابي به چه معناست؟
یکی از اصلی‌ترین فعالیت‌ها برای انجام صادرات کالا، بازاریابی است. بازاريابي شامل شناخت بازار، شناخت نيازها و خواسته‌های بازار و رفع آن‌ها از طريق مبادلات مطلوب است. اصول بازاريابي در تمام دنيا يکي است ولي شرايط محيطي و فرهنگي فرق دارد.
در بازاریابی جهانی به چه نکاتی باید توجه کرد؟
- تلاش براي متمايز ساختن محصول و شرکت
- توليدات انعطاف‌پذیر به‌جای توليدات انبوه
- سرعت و نوآوري در ارائه خدمات بهتر و بيشتر
- بازار گرايي و توجه به نيازها و خواسته‌های روز بازار
- تلاش براي ايجاد ارزش‌افزوده بيشتر نسبت به محصولات رقبا
- توجه به تشکل‌گرایی و هم‌گرائی در بازار
- ارتباط نزديک و دائمي با توزیع‌کنندگان و مشتريان
- توجه به تحقيق و بررسي بازار به شکل‌های مختلف
- حضور هدفمند در نمایشگاه‌ها و انجام تبليغات هدفمند
- توجه به خدمات فراگير (خدمات قبل از فروش، خدمات در جريان فروش و خدمات بعد از فروش)
- مطالعه جدي در مورد بهره‌وری و مديريت کيفيت و استانداردهاي بین‌المللی
- آشنايي و استفاده از تکنیک‌های مدرن فروش ازجمله E-Commerce
- استفاده از قدرت روابط عمومي خود براي ايجاد ارتباط با مقامات و تصمیم‌گیرندگان وهسته‌های قدرت
- حساس شدن به عوامل محيطي و برون‌سازمانی
- مديريت و واکنش سريع در مقابل عملکرد رقبا
- ابعاد بازاریابی صادراتی
- بازارشناسی
- بازار سازی
- بازار داری
راه‌های افزایش صادرات کشورها
اول، کشورها سیستم‌های حمایت از تولید داخلی را در صادرات واردات به کار بگیرند تا صنایع آن‌ها سود به دست بیاورند. اغلب شامل تعرفه گمرکی می‌شود که قیمت واردات را افزایش می‌دهد. کشورها برای صنایع خود یارانه فراهم می‌کنند تا قیمت‌ها را پایین بیاورند؛ اما اگر یک‌مرتبه اقدام نمایند، کشورهای دیگر با واحدهای یکسان تاوان و ضررش را می‌دهند. این کشمکش‌ها، صادرات واردات تجارت جهانی را برای همه کاهش می‌دهد. برای مثال تعرفه گمرکی اسموت هالی صادرات واردات رو ۶۵ درصد پایین آورد و رکود اقتصادی را بدتر کرد. همچنین کشورها صادراتشان را با موافقت‌نامه صادرات واردات افزایش می‌دهند.
راه بعدی این است که افزایش صادرات، باعث کاهش ارزش واحد پول کشورها می‌شود. این باعث می‌شود که ارزش صادرات کالا در مقایسه با پول کشورهای دریافت‌کننده پایین بیاید. بانک مرکزی کشورها این کار را توسط پایین آوردن بهره صادرات واردات انجام می‌دهد. همچنین دولتمردان می‌توانند پول بیشتری چاپ کنند یا پول کشورهای دیگر را بخرند تا ارزش بیشتری بسازند.