دیجیتال مارکتینگ (بازاریابی دیجیتال)

این روزها اگر به اطراف خود نگاه کنیم بعید است فردی را در حال استفاده از اینترنت و فضای دیجیتال نبینیم. وب‌سایت‌ها، برنامه‌ها و شبکه‌های اجتماعی کاملاً در زندگی مردم ایران نفوذ کرده‌اند و دیگر دنیای بدون اینترنت را حتی نمی‌توان تصور کرد! البته این گستردگی استفاده از اینترنت و ابزارهای دیجیتال از نگاه تجارت و برای مدیران کسب ‌و کارها یک فرصت بی‌نظیر است. چراکه دسترسی به مخاطبان هدف کسب ‌و کارها و مصرف ‌کنندگان محصولات و خدمات هیچ‌وقت به این آسانی نبوده است! گره خوردن زندگی مردم با فضای دیجیتال موجب پیدایش مفهوم جدید و جذابی در بازاریابی به نام دیجیتال مارکتینگ شد.

معرفی دیجیتال مارکتینگ

در این شیوه بازاریابی نوین بر ظرفیت‌های دیجیتال با محوریت «اینترنت» تأکید دارد. این رویکرد به معرفی محصولات و پیشبرد فروش از طریق فضای دیجیتال اصرار دارد. دیجیتال مارکتینگ با منطبق ساختن خود با اصول مارکتینگ و استفاده از رویکردهای مختلف، کاربردپذیری آن‌ها را با زندگی مجازی مشتریان در عرصه وب ممکن کرده و تجارت و کسب‌وکار و مبادله را با سرعتی برق‌آسا به عرصه اینترنت کشانده است. با چنین مقدمه‌ای بازاریابی دیجیتال مانند یک «جعبه‌ابزار اینترنتی» است که به کمک ابزارهای آن استفاده از علم مارکتینگ به شکل دیجیتال و اینترنتی میسر می‌شود. ابزارهای نظیر گوگل آنالیتیکس، ادوردز، تبلیغات بنری و کلیکی دیجیتال، اپ مارکتینیگ، گیم مارکتینگ، ویدیو مارکتینگ، ایمیل مارکتینگ و سوشال مارکتینگ، موشن گرافیک، سئو و غیره که هرروز گسترده‌تر می‌شوند، تنها مشتی از این خروار هستند. در حقیقت دیجیتال مارکتینگ معرفی و پیشبرد فروش محصولات و برند از طریق یک یا چند رسانه الکترونیکی است. از مهم‌ترین ویژگی بازاریابی دیجیتال توانایی سنجش اثربخشی و بازده کمپین‌های تبلیغاتی و ارزان بودن آن است. همچنین دیجیتال مارکتینگ با انواع مقیاس‌های کسب‌وکار از کوچک تا بزرگ سازگار است.

تفاوت بازاریابی کلاسیک (آفلاین) با بازاریابی دیجیتال

بازاریابی کلاسیک را «تسهیلگری» برای پیشبرد فعالیت‌های اقتصادی می‌دانند و آن را به ‌عنوان علمی که به بررسی نیازهای مشتری و حتی ایجاد نیاز خاصی می‌پردازد و بعد با معرفی و عرضه یک محصول، آن نیاز را تأمین می‌کند، معرفی می‌کنند. از نگاهی دیگر نسبت «بازاریابی دیجیتال» به «بازاریابی کلاسیک» نسبت «موبایل» به «تلفن ثابت» است. در ابتدا موبایل وسیله‌ای جانبی و حتی اضافی نسبت به «تلفن ثابت» تلقی می‌شد. بااین‌حال و با رشد فنّاوری موبایل و آشکار شدن ظرفیت‌های حقیقی این ابزار، موبایل نه‌تنها تلفن ثابت، بلکه مدل ذهنی افراد و سبک زندگی آنها را هم‌ تغییر داد و اکنون به نظر می‌رسد که این تلفن ثابت است که در برابر موبایل وسیله‌ای جانبی و اضافه به نظر می‌رسد. پیش‌بینی ما این است که ظرف چند سال آینده واژه «مارکتینگ» جای واژه «دیجیتال مارکتینگ» را بگیرد، ولی به این معنا که دیجیتال مارکتینگ آن‌قدر جایگاه خود را مستحکم و تحمیل کند که واژه «مارکتینگ» و بار معنایی و هویت و تعریف آن را از آن خود کند و مثلاً وقتی می‌گوییم «مارکتینگ» انگار منظورمان همان «دیجیتال مارکتینگ» است؛ چنان‌که وقتی می‌گوییم «تلفن» منظورمان همان «موبایل» است و نه تلفن ثابت! به ‌طور کلی فضای بازاریابی دیجیتال، فضایی منعطف‌تر و خلاقانه‌تری داشته و به ‌خصوص برای کسب‌ و کارهای کوچک با بودجه تبلیغاتی اندک فضای نفس کشیدن را فراهم می‌کند.

انواع کسب‌وکارهایی که از دیجیتال مارکتینگ استفاده می‌کنند

• فروشگاه‌های اینترنتی: هر کسب ‌و کاری که قابلیت فروش محصولی را روی اینترنت داشته باشد در این دسته قرار می‌گیرد.
• تولیدکنندگان سرنخ: خیلی از کسب ‌و کارها عملاً محصول و خدماتی را مستقیم در فضای دیجیتال عرضه نمی‌کنند. بلکه محصول یا خدمات آنها در دنیای آفلاین ارائه می‌شود. در چنین کسب‌وکارهایی به دست آوردن یک سرنخ از مخاطبان هدف همچون شماره تماس، ایمیل و … اهمیت بسیاری دارد که به بهترین شکل می‌توانند در فضای دیجیتال با معرفی خدمات خود اطلاعات علاقه‌مندان را جمع‌آوری کرده و سپس برای بازاریابی تلفنی و حتی حضوری اقدام کنند.
• پابلیشرها: کسانی که از طریق عرضه محتوای رایگان برای مخاطب، تبلیغ دریافت می‌کنند. سایت‌های خبری و آموزشی از این قبیل هستند.
• پلتفرم‌های دوسویه: این‌ها کسب ‌و کارهایی هستند که از طریق ایجاد ارتباط دو دسته مخاطب، کسب سود می‌کنند. دو دسته‌ای که سرویس‌دهنده و سرویس‌ گیرنده‌ی یک خدمت/محصول هستند.
• کسب‌ و کارهای SAAS: یک مفهوم فناورانه که بر اساس فضای ابری کار می‌کند. فعالان این دسته به ‌جای فروش یک‌باره محصول و واگذاری دائم آن، حق استفاده از آن را به‌نوعی اجاره می‌دهند.